Σε αυτό το πολύ ενδιαφέρον άρθρο, η Αμαλία Αρτοπούλου μας μεταφέρει την εμπειρία της με τις αστικές καλλιέργειες στην Βιέννη, την πρωτεύουσα της Αυστρίας όπου κατοικεί.
Αναφέρει τα προγράμματα αστικής καλλιέργειας που τρέχει ο δήμος της Βιέννης (ακόμη και μελίσσια σε δημόσια κτίρια). Ποια είναι η συμμετοχή των κατοίκων και τα οφέλη σε κοινωνικό και παραγωγικό επίπεδο που προκύπτουν από την ενασχόληση με την κηπουρική στην πόλη.
Ποιοτική τροφή με γεύση, στην πόλη
Τα τελευταία χρόνια, το να προσέχουμε τι τρώμε, έχει αρχίσει να γίνεται συνείδηση σε αρκετούς από εμάς. Η βιομηχανοποίηση και κατ’ επέκταση εντατικοποίηση της αγροτικής καλλιέργειας αλλά και της κτηνοτροφίας, έχει οδηγήσει σε μια κάθετη πτώση της ποιότητας των τροφίμων. Δίνουμε βάση στην εμφάνιση αλλά όχι στην γεύση.
Προσωπικά παρατήρησα τον εαυτό μου να μην αγοράζει πλέον φρούτα ή λαχανικά, ιδίως από μεγάλα καταστήματα τροφίμων, λόγω της «απογοήτευσης» που ένιωθα από την έλλειψη γεύσης και φυσικού αρώματος στα προϊόντα.
Δυστυχώς είναι κάτι που παρατήρησα ακόμα και στα λεγόμενα βιολογικά. Όσο “μεγάλωνε” ο παραγωγός, τόσο έπεφτε η ποιότητα.
Κατάλαβα μάλιστα πιο έντονα την διαφορά, όταν βρέθηκα κάποια στιγμή να φροντίζω τον κήπο μιας φίλης.
Επειδή έλειπε τα καλοκαίρια γι αρκετό καιρό, με προέτρεπε να μαζεύω ότι φρούτο και λαχανικό ήταν ώριμο και να το καταναλώνω φρέσκο για να μην χαλάσει. Κολοκυθάκια, ντομάτες, αρωματικά χόρτα, Μαρουλάκια, κρεμμυδάκια φρέσκα, κλπ, όλα απίστευτα νόστιμα, κάτι που μου θύμισε τις διακοπές στο χωριό της μητέρας μου!
Εκεί κάπου άρχισα να σκέφτομαι σοβαρά την ιδέα του «λαχανόκηπου» στο μπαλκόνι ή ακόμα καλύτερα, ενός πραγματικού κήπου/αυλής.
Ξεκινώντας την αστική καλλιέργεια με γλάστρες στο μπαλκόνι
Έτσι όταν μετακόμισα σε μια νεοσύστατη περιοχή στα περίχωρα της Βιέννης, πήρα την απόφαση να καλλιεργήσω σε γλάστρες στο μπαλκόνι κάποια βασικά λαχανικά όπως ντομάτες, αγγουράκια και πιπεριές. Συγχρόνως όμως, έψαχνα κι έναν χώρο για καλλιέργεια κι άλλων λαχανικών.
Είχα ήδη πολύ πριν την μετακόμιση μου πληροφορηθεί για την δυνατότητα να μαζεύεις τα φρούτα ή τα λαχανικά σου μόνος σου από διάφορα χωράφια και θερμοκήπια.
Είχα ακόμα παρατηρήσει σ’ ένα πάρκο στην προηγούμενη γειτονιά, ένα χώρο που ήταν γεμάτος με διάφορα ζαρζαβατικά.
Προγράμματα αστικής καλλιέργειας στο δήμο της Βιέννης, Αυστρία
Έψαξα και βρήκα κάποιες πληροφορίες για το πρόγραμμα “Καλλιέργεια στην πόλη” ή “Αστική Καλλιέργεια” του Δήμου Βιέννης για λαχανόκηπους στην πόλη.
Τα προγράμματα της “Αστικής Καλλιέργειας” (UrbanGardening) έχουν αρχίσει τις τελευταίες δεκαετίες, στα πλαίσια της προσπάθειας για περισσότερο πράσινο στις πόλεις, σε πολλές χώρες της Ευρώπης και όχι μόνο. Στη Βιέννη έχει ξεκινήσει επισήμως από το 2016.
Κομμάτια από κήπους, ταράτσες και ειδικά διαμορφωμένοι χώροι σε πάρκα, γειτονιές και περιαστικά άλση έχουν μετατραπεί σε μικρά μποστάνια, λαχανόκηπους, χώρους μελισσοκομίας.
(Urbanes Garteln wird zunehmend beliebter! Hier im neuen Nordbahnviertel im 2. Bezirk
© stadt-wien.at |
https://www.stadt-wien.at/gesundheit/ernaehrung/urban-farming.html
https://www.ackerhelden.at/projekte-angebote/dezentrale-gärten/
Παράλληλα έχουν αρχίσει να φυτεύονται οπωροφόρα δέντρα σε δημόσια πάρκα και κοινόχρηστες αυλές πολυκατοικιών, οι καρποί των οποίων (θα) είναι στην διάθεση των πολιτών ή των συγκατοίκων των συγκροτημάτων κατοικιών.
Στο πρόγραμμα αυτό υπάρχει και η δυνατότητα ενοικίασης κάποιου κομματιού γης, με ή χωρίς υπερυψωμένα παρτέρια που μπορείς να το καλλιεργήσεις είτε με αποκλειστικά δικά σου έξοδα κι ευθύνη, είτε με υποστήριξη του ενοικιαστή.
https://www.ackerhelden.at/projekte-angebote/dezentrale-gärten/
Υπάρχουν διάφοροι φορείς που προσφέρουν κομμάτια γης με διαμορφωμένα παρτέρια εδάφους αλλά και υπερυψωμένα, όπως ο Δήμος, ιδιώτες γαιοκτήμονες, γεωπονικές ομάδες κλπ.
Ενδιαφέρων είναι, ότι ο ίδιος ο Δήμος Βιέννης έχει στήσει για λογαριασμό του, μελίσσια σε οροφές δημοσίων κτιρίων όπως ή Όπερα ή το εμπορικό Κέντρο Mall, ενώ συγχρόνως διαθέτει μικρές φάρμες για καλλιέργειες στην ευρύτερη περιοχή.
Όσπρια, σιτάρι, μέλι κι’ άλλα βιολογικά προϊόντα άριστης ποιότητας διατίθενται κανονικά στην αγορά με την επωνυμία Wiener Gusto (Βιενέζικη Γεύση), δημιουργώντας συγχρόνως ακόμα μια πηγή εσόδων για Δήμο.
Το project “Βιενέζικη Γειτονιά” (Wiener Grätzl) – Φέρνοντας κοντά τους κατοίκους στις γειτονιές της πόλης
Το πρόγραμμα για “αστικές καλλιέργειες” είναι σε συνεργασία μ’ ένα μεγαλύτερο project με την ονομασία “Βιενέζικη Γειτονιά” (Wiener Grätzl).
Μέσω αυτού του project, γίνεται μια προσπάθεια να σταματήσει η αποξένωση των κατοίκων στην πόλη.
Αυτό μπορεί να οργανωθεί είτε μέσω της Διαχείρισης των Συγκροτημάτων Κατοικιών είτε μέσω των αρμόδιων Οργανισμών του δήμου Βιέννης.
Στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας, δημιουργούνται ομάδες των ενδιαφερομένων συγκατοίκων/γειτόνων με διάφορες δραστηριότητες όπως κοινωνικά και καλλιτεχνικά δρώμενα, κηπουρική και άλλα πολλά.
Έμαθα μάλιστα ότι είναι υποχρεωτικό πλέον για τους κατασκευαστές αλλά και διαχειριστές των συγκροτημάτων κατοικιών να διαθέτουν δικό τους πρόγραμμα ή να μετέχουν μέσω κάποιου οργανισμού σ’ αυτό της πολιτείας.
Το “Συμμετοχικό Εργοτάξιο” (Mitmachbaustelle)
Κάπως έτσι ξεκίνησε και το “Συμμετοχικό Εργοτάξιο” (Mitmachbaustelle) στο συγκρότημα μας.
Δημιουργήθηκαν τέσσερεις κύριες ομάδες που αφορούσαν τα ενδιαφέροντα όσων γειτόνων/συγκατοίκων θέλησαν να συμμετέχουν.
Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος χρηματοδοτήθηκε η τοποθέτηση υπερυψωμένων παρτεριών, τα οποία διατέθηκαν στην ομάδα της Κηπουρικής στην οποία μπήκα κι εγώ.
Παράλληλα μια ομάδα ειδικών πάνω στις καλλιέργειες, ανέλαβε την καθοδήγηση μας στον θαυμαστό κόσμο της κηπουρικής.
Έξι άτομα δουλέψαμε πυρετωδώς από τα τέλη Μαρτίου και στα μέσα Ιουνίου οργανώσαμε το πρώτο μας Brunch, με προϊόντα αποκλειστικά από τον κήπο μας! Ντομάτες, αγγουράκια, πιπεριές, κρεμμυδάκια, σπανάκι, σαλάτες διαφόρων ειδών, λάχανα, μελιτζάνες και διάφορα αρωματικά, μπήκαν στο καθημερινό μας τραπέζι, όλα δικής μας παραγωγής.
Για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια ευχαριστηθήκαμε τη γεύση από τα λαχανικά ενώ οι σπανακόπιτες που έφτιαξα ήταν από άλλη διάσταση…
Φρέσκα και νόστιμα λαχανικά με ελάχιστο κόστος
Το πλέον πρακτικό του όλου θέματος, είναι το γεγονός ότι όλο το καλοκαίρι ακόμα και τώρα τέλη Οκτώβρη, έχω μ’ ελάχιστο αρχικό κόστος φρεσκότατα και νοστιμότατα λαχανικά χωρίς φάρμακα ή χημικά λιπάσματα στο πιάτο μου.
Ένα φυτό έτοιμο για μεταφύτευση στοιχίζει από 1€ εώς 2,5€ ενώ αν ξεκινήσει κάποιος κανονικά από τον σπόρο, το κόστος κατεβαίνει κι άλλο!
Κάνοντας νέους φίλους
Κάτι άλλο, κατά την γνώμη μου πάρα πολύ σημαντικό, είναι και η συμμετοχή σε μια ομάδα ανθρώπων διαφορετικών ηλικιών, επαγγελματικών χώρων ή άλλων ενδιαφερόντων με μόνο κοινό παρανομαστή την κηπουρική.
Έχουμε μοιραστεί κάποιες βασικές εργασίες όπως το πότισμα και την βασική περιποίηση των φυτών, ενώ για τις μεγάλες εργασίες οργανώνουμε μία συνάντηση και φυσικά κάποια ανάλογη μίνι γιορτούλα με φαγητό από τον κήπο μας!
Αλλά και δουλειές να μην υπάρχουν, βρισκόμαστε κατά καιρούς για μια μπυρίτσα και ψιλή κουβεντούλα το βραδάκι στον κήπο… Κι αυτό το βρίσκω πολύ όμορφο… απλά μια υπέροχη εμπειρία!
Υλικό για επιπλέον έρευνα
Urban horticulture – Wikipedia (en)
Garteln in Wien | urban farming in Wien (garteln-in-wien.at) (en)
Urban Gardening – vienna.info (wien.info) (en)
The Vienna Parks and Gardens (MA 42) | Garteln in Wien (garteln-in-wien.at) (en)
Urban Farming: Gemeinschaftsgarten und Gemüse Pachtparzelle (stadt-wien.at) (de)
Nachbarschaftsgärten, Selbsternteflächen und Kleingärten in Wien (de)
Dezentrale Gärten – Ackerhelden Österreich – Mietgärten (de)
Σχετικά με τη συγγραφέα του άρθρου
Είμαι η Αμαλία Αρτοπούλου. Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα και τα τελευταία 20 χρόνια ζω μόνιμα στην καρδιά της Ευρώπης, στην πρωτεύουσα της Αυστρίας, τη Βιέννη. Επαγγελματικά ανήκω στον χώρο της Πληροφορικής. Στον ελεύθερο μου χρόνο ασχολούμαι με την Φωτογραφία, το Desktop, το Web Design και πρόσφατα με την κηπουρική.
Tags: URBAN GARDENING • ΑΜΑΛΙΑ ΑΡΤΟΠΟΥΛΟΥ • ΑΣΤΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ • ΒΙΕΝΝΗ